بررسی رابطه بین پدیده النینو-نوسانات جنوبی(انسو)و خشکسالی ها و ترسالی های استان اردبیل

اقلیم یک ناحیه بر روی تمام ارکان زندگی انسانی تاثیر می گذارد. بلایای اقلیمی از جمله مهمترین پدیده هایی هستند که در نتیجه تغییرات اقلیمی در مناطق مختلف دنیا اتفاق می افتند. از جمله بلایای اقلیمی که نقش مهمی در اقتصاد و کشاورزی و... در نواحی مختلف دارد، وقوع خشکسالی ها و ترسالی ها می باشد. در وقوع تغییرات اقلیمی و به تبع آن مخاطرات و بلایای طبیعی از قبیل خشکسالی علاوه بر عوامل محیطی مستقردر منطقه، سایر عوامل اقلیمی از قبیل نقش عوامل بیرونی و از جمله نقش پیوند از دور پدیده هایی مانند النینو- نوسانات جنوبی و نوسانات شمالگان و... نیز مطرح می باشد. پدیده انسو در نتیجه تغییر فشار بین دو منطقه تاهیتی و داروین بوقوع می پیوندد و در زمان وقوع خود باعث ناهنجاری های اقلیمی در اکثر نقاط دنیا می شود. در پژوهش حاضر میزان تاثیر پدیده انسو بر بارش منطقه و به تبع آن تاثیر احتمالی این پدیده در وقوع خشکسالی ها و ترسالی های استان اردبیل مورد بررسی قرار گرفت. بدین منظور از مقادیر عددی شاخص soi (نوسانات جنوبی) به عنوان شاخص تبیین کننده تغییرات فشار اقیانوس آرام و مقادیر بارندگی ایستگاه های سینوپتیک واقع در استان اردبیل( ایستگاه اردبیل، پارس آباد، مشگین شهر و خلخال)، در طی دوره آماری 1355- 1388 استفاده گردید. در این راستا علاوه بر محاسبه میزان همبستگی بین دو پارامتر مذکور با استفاده از ضرایب همبستگی پیرسون و اسپیرمن، روند خطی و پولی نومیال بارش وشاخص النینو- نوسانات جنوبی نیز ترسیم گردید. همچنین امکان استفاده از نقشه های سینوپتیک سطح دریا و سطح 500 هکتو پاسکال جهت توجیه تغییرات بارندگی در منطقه طی سال های وقوع انسو مورد بررسی قرار گرفت. نتایج بیانگر این است که همبستگی ضعیفی بین بارش منطقه و شاخص النینو – نوسانات جنوبی در استان اردبیل وجود دارد. بارش در منطقه بیشتر از شرایط توپو کلیمای منطقه و نقش همسایگان مجاور متاثر می باشد. همبستگی های بدست آمده در فصول پاییز و زمستان قوی تر از سایر فصول سال است، در این فصول همزمان با وقوع النینو(فاز گرم انسو) بارش در منطقه افزایش کمی نسبت به میانگین داشته است، در حالیکه در فصل تابستان وقوع فاز النینو باعث کاهش بارش در استان اردبیل گردیده است. وقوع فاز لانینا (فاز سرد انسو)، باعث کاهش بارندگی در تمام فصول سال در منطقه مورد مطالعه شده است. تمام همبستگی های بدست آمده درسطح 95 درصد معنی دار می باشد. نتایج حاصل از بررسی نقشه های فشار بیانگر اینست که سطوح 500 هکتو پاسکال و سطح دریا زمین سطوح مناسبی جهت بررسی اثر الگوهای پیوند از دور نمی باشد.